دهاندهان شویه یکی از محلول های بهداشتی مورد استفاده برای حفظ سلامت دهان و دندان می باشد که برای شستشوی دهان استفاده شده و دندان ها، بافت های دهانی و زبان را تمیز می کند.

اگرچه دهان شویه را نمی توان به عنوان جایگزین مسواک روزانه و استفاده منظم از نخ دندان در نظر گرفت اما با توجه به فوایدی که برای بهداشت دهان، لثه و دندان ها دارد بسیاری از دندانپزشکان استفاده از آن را به بیماران خود توصیه می کنند.

انواع دهان شویه

دهان شویه های موجود در بازار به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

۱-دهان شویه آرایشی

این نوع دهان شویه به صورت موقت بوی بد دهان را برطرف و نفس را تازه و معطر می کند و طعم خوبی به دهان می بخشد اما علت اصلی بوی دهان را از بین نمی برد.

۲-دهان شویه بهداشتی

دهان شویه های بهداشتی دارای مواد فعالی هستند که به کنترل و کاهش علائم خاصی مانند نفس بدبو، التهاب لثه ها، پلاک دندان و پوسیدگی دندان کمک می کنند. از جمله مواد موجود در دهان شویه های بهداشتی می توان به استیل پیریدین کلراید، کلرهگزیدین، روغن های ضروری، فلوراید یا پراکسید اشاره کرد.

برخی دهان شویه های بهداشتی با از بین بردن باکتری های عامل بوی بد دهان به رفع دائمی این مشکل کمک می کنند.

مهم ترین دهان شویه های بهداشتی عبارتند از:

دهان شویه فلوراید دار؛ فلوراید موجود در دهان شویه شامل سدیم فلوراید می باشد که از دندان ها در برابر حفره و پوسیدگی دندان محافظت می کند. با این حال با توجه به این که آب و خمیر دندان های نیز حاوی مقادیری فلوراید هستند نباید در استفاده از دهان شویه های حاوی فلوراید زیاده روی شود.

دهان شویه ضد باکتریال و ضد عفونی کننده؛ این نوع دهان شویه معمولا حاوی الکل است و بیشتر در افراد مبتلا به عفونت دهان به منظور جلوگیری از رشد باکتری ها و پیشگیری از بیماری های لثه استفاده می شود. توجه داشته باشید استفاده بیش از حد از این نوع دهان شویه می تواند رنگ دندان ها را تغییر دهد.

فواید دهان شویه:

۱-پاکسازی باقی مانده غذا از دهان

دهان شویه محلولی است که برای تمیز کردن دندان ها بخصوص نواحی که مسواک به آن ها نمی رسد مفید است. استفاده منظم از دهان شویه باعث پاکسازی باقی مانده غذا و از بین رفتن پلاک های نرم روی دندان ها می شود.

اگرچه شستن دندان ها با آب تقریبا همین کار را انجام می دهد اما بسیاری از دهان شویه ها علاوه بر آن نفس را نیز خوشبو می کنند.

۲-از بین بردن باکتری های دهان

دهان شویه های بهداشتی با از بین بردن پلاک و باکتری های داخل دهان از بروز مشکلاتی همچون التهاب لثه پیشگیری می کنند.

لازم به ذکر است باکتری های ناشی از عفونت لثه با ورود به جریان خون باعث مشکلات سلامتی خاص در زنان باردار می شوند که با استفاده منظم از دهان شویه می توان جلوی آن را گرفت.

۳-سفید شدن دندان ها

اگرچه اثر سفید کنندگی دهان شویه به پای سفید کننده های دندان نمی رسد اما یکی از فواید برخی دهان شویه های بهداشتی این است که به مرور زمان باعث سفید شدن دندان ها می شوند.

برای این منظور توصیه می شود از دهان شویه های حاوی پراکسید کاربامید یا هیدروژن پراکسید استفاده کنید. به این مسئله نیز توجه داشته باشید که دهان شویه آنتی باکتریال باعث تیره شدن دندان ها می شود.

اگر در انتخاب دهان شویه مناسب که خاصیت سفید کنندگی نیز داشته باشد دچار سردرگمی هستید بهتر است با دندانپزشک در این مورد مشورت کنید.

مضرات دهان شویه

۱-خطر ابتلا به سرطان دهان و دهان خشک

دهان شویه های الکلی از یک سو باعث خشکی دهان شده و از سوی دیگر به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان دهان را نیز افزایش می دهند. اگرچه تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و این مورد هنوز تایید نشده اما توصیه می شود قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.

۲-افزایش فشار خون

برخی مطالعات نشان داده استفاده منظم از دهان شویه به دلیل از بین بردن برخی باکتری های دهانی خاص باعث افزایش فشار خون می شود، از جمله این باکتری ها می توان به باکتری های تولید کننده اکسید نیتریک اشاره کرد که از سیستم قلبی عروقی محافظت می کنند.

۳-بیماری های روده

همان طور که قبلا اشاره کردیم دهان شویه همه باکتری ها اعم از باکتری های خوب و ضروری را از بین می برد و به همین دلیل استفاده منظم از این محلول خطر ابتلا به عفونت هایی همچون اچ پیلوری و عفونت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل را افزایش می دهد.

دهان شویه های ضد باکتریال از عوامل موثر در بروز التهاب روده هستند که در نهایت باعث افزایش نفوذپذیری روده ای شده و به عدم تحمل غذا در روده، آلرژی های غذایی و حتی برخی بیماری های خود ایمنی روده ای منجر می شود.

هشدار: استفاده از دهان شویه برای کودکان کمتر از ۶ سال توصیه نمی شود.

ترکیبات دهان شویه

ترکیبات موجود در دهان شویه های مختلف با توجه به کاربرد خاص آن ها کمی با هم متفاوت است اما بسیاری از آن ها حاوی مواد زیر می باشند:

۱-مواد پاک کننده

این نوع ترکیبات به از بین رفتن و پاکسازی مواد غذایی باقی مانده و پلاک نرم داخل دهان کمک می کنند.

۲-مواد طعم دهنده و رنگ دهنده

این مواد برای بهبود ظاهر و طعم دهان شویه استفاده می شوند و به تازه و خوشبو شدن نفس کمک می کنند.

۳-الکل یا مواد آنتی باکتریال دیگر

این ترکیبات برای از بین بردن باکتری و سایر میکروب های عامل پوسیدگی دندان و رفع ریشه اصلی بدبویی دهان مفید هستند.

۴-مواد نگهدارنده

این مواد برای جلوگیری از رشد باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها در داخل دهان شویه ضروری می باشند.

۵-آب

برای حل کردن مواد ذکر شده و ایجاد فرم مایع دهان شویه از آب استفاده می شود.

۶-فلوراید

برخی دهان شویه ها حاوی این ماده هستند که باعث افزایش مقاومت دندان ها در مقابل حملات اسیدی شده و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.

نکات مهم برای استفاده از دهان شویه

برخی دهان شویه ها به دلیل غلظت بالا باید قبل از استفاده با مقداری آب رقیق شوند، برای اطمینان حتما برچسب دهان شویه را مطالعه کنید. اگر روی برچسب آن چنین چیزی ذکر نشده رقیق کردن محلول اثربخشی آن را کاهش خواهد داد.

دهان شویه جایگزین مسواک و نخ دندان نمی باشد و حتی اگر دندانپزشک آن را تجویز کرده باید علاوه بر استفاده از دهان شویه، به مراقبت روزانه دندان های خود با مسواک و نخ دندان ادامه دهید.

یکی از نکات مهم برای اثربخشی کامل دهان شویه نگه داشتن آن برای مدت زمان کافی داخل دهان می باشد. در اکثر دهان شویه ها این زمان بین ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه می باشد اما برای اطمینان توصیه می شود برچسب محصول را مطالعه کنید.

از بلعیدن دهان شویه اجتناب کنید، بلعیدن مقادیر زیاد دهان شویه های حاوی فلوراید برای بدن سمی است.

چگونه دهان شویه مناسب انتخاب کنیم؟

دهان شویه باید با توجه به نیاز شما انتخاب شود. با توجه به آن چه گفته شد هنگام انتخاب دهان شویه به موارد زیر دقت داشته باشید:

  • اگر قرار ملاقات مهمی دارید و می خواهید موقتا از بوی بد دهان خلاص شوید بهتر است از دهان شویه آرایشی استفاده کنید، اما اگر بوی بد دهان دائمی باعث آزار اطرافیان شده توصیه می شود سراغ دهان شویه های آنتی باکتریال بروید تا علت اصلی آن را برطرف کنید.
  • اگر دچار عفونت دهان هستید یا می خواهید از رشد و نمو باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها داخل دهان جلوگیری کنید پس از مشورت با دندانپزشک از دهان شویه ضد عفونی کننده استفاده کنید اگرچه این نوع دهان شویه حاوی الکل بوده و ممکن است خشکی دهان را تشدید و باعث تحریک بافت های دهان شود.
  • اگر نگران پوسیدگی و حفره های دندانی هستید و نمی خواهید وقت و هزینه خود را مدام صرف جلسات دندانپزشکی و پر کردن یا عصب کشی دندان ها کنید بهتر است دهان شویه های حاوی فلوراید را امتحان کنید.
  • در صورتی که تمایل دارید به جای دهان شویه های شیمیایی از انواع طبیعی آن استفاده کنید می توانید گیاهانی مانند گل میخک، نعناع یا رزماری را برای این کار انتخاب کنید. این گیاهان به دلیل خواص آنتی باکتریال، ضد عفونی کننده و خنک کننده معمولا برای تهیه محصولات دهان و دندان استفاده می شوند.

نکته مهم: اگر دچار عفونت، درد دهان، کاهش بزاق دهان و غیره شده اید حتما به پزشک مراجعه کنید، در این موارد ممکن است پزشک از دهان شویه های خاص برای درمان بیماری مورد نظر استفاده کند.

روش استفاده از دهان شویه

قبل از شروع برای دانستن دوز مصرف دهان شویه دستورالعمل درج شده روی برچسب را مطالعه کنید، اغلب دهان شویه ها دوز حدود ۲۰ میلی لیتر را توصیه می کنند که برای تمیز کردن دندان در یک نوبت مناسب است اما برخی دهان شویه های فلوراید دار تنها به ۱۰ میلی لیتر در هر نوبت نیاز دارند.

به جز مواردی که از دهان شویه تجویزی توسط پزشک استفاده می کنید در سایر موارد لازم نیست بیش از حد نگران مصرف دقیق دهان شویه باشید. کافیست مقداری باشد که دهان بدون احساس ناراحتی پر شده و بتوانید دهان شویه را به راحتی در دهان بچرخانید.

مقدار مورد نظر را به یک باره داخل دهان بریزید، دهان را بسته و محلول را با فشار داخل دهان بچرخانید، از بلعیدن دهان شویه خودداری کنید.

این کار را به مدت ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه (به زمان درج شده روی برچسب دقت کنید) انجام دهید. مطمئن شوید که محلول به جلو و پشت دندان ها رسیده و آن را روی زبان و سقف دهان نیز بچرخانید.

در مرحله آخر محلول را به طور کامل از دهان بیرون بریزید. با توجه به نوع دهان شویه ممکن است لازم باشد ۳۰ دقیقه یا بیشتر پس از استفاده، از نوشیدن آب، خوردن غذا و سیگار کشیدن خودداری کنید.

بهترین زمان استفاده از دهان شویه

به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا مهم نیست دهان شویه را قبل یا بعد از مسواک زدن استفاده کنید هر دو زمان به یک اندازه موثر است، مهم تر از همه این ها آن است که از دهان شویه با کیفیت استفاده کنید.

استفاده از دهان شویه برای خوشبو کردن دهان در هر زمانی در روز امکان پذیر است.

اغلب توصیه می شود دندان ها را دو بار در روز مسواک زده و یک بار نخ دندان بکشید، استفاده از دهان شویه نیز می تواند به همراه هر بار مسواک زدن یا تنها صبح یا شب انجام شود.

اگر از دهان شویه برای مشکلات دهان و دندان، درمان التهاب لثه، بوی بد دهان مزمن و یا حفره های دندان استفاده می کنید حتما قبل از استفاده با دندانپزشک صحبت کنید.

پیشنهادما به شما:

 

دهان شویه وی وان مدل Chlorhexidine

دهانشویه کلرهگزیدین ۲ درصد

دهانشویه ارتودنسی آنتی پلاک ایرشا

دهانشویه گیاهی ایرشا

دهان شویه کودک وی وان مناسب دختران