ژان مارتین شارکو، عصب شناس فرانسوی

بیماری ام اس (اسکلروز متعدد) یا Multiple Sclerosis که با نام اختصاری MS شناخته می‌شود، در سال ۱۸۶۸ توسط ژان مارتین شارکو (۱۸۲۵-۱۸۹۳) (Jean Martin Charcot) شناخته شد. وی به عنوان یک عصب شناس و استاد آسیب شناسی آناتومی، ام اس را نوعی بیماری التهابی که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع مورد حمله و آسیب قرار می‌گیرند، توصیف کرد. در پی تحقیقات مارتین شارکو، این بیماری دارای سه علائم بود که بعدها نیز به علائم سه گانه شارکو شناخته شد: جنبش غیرارادی کره چشم، رعشه هدفمند و گفتار مقطع. (البته این علائم، همه علائم بیماری ام اس نبوده و مختص این بیماری هم نیستند.)

ام اس و ناشناختگی آن

امروزه دلایل اصلی بیماری ام اس شناخته شده نیست. دانشمندان برآنند که ام اس به واسطه عوامل زیست محیطی (که هنوز ناشناخته است) در فردی که به صورت ژنتیکی و ارثی مستعد ابتلاست، بروز پیدا می‌کند. امروزه روش شناخته شده‌ای برای درمان بیماری ام اس به دست نیامده است. با این وجود، چند روش درمانی برای بهبود شرایط مبتلایان به این نوع بیماری وجود دارد. یکی از این روش‌ها، فیزیوتراپی است که به منظور بهبود عملکرد بیمار پس از آسیب، پیشگیری از حمله و پیشگیری از ناتوانی فرد در تحرک وی صورت می‌گیرد.

انواع ام اس

بیماری ام اس بر اساس نوع و ویژگی‌هایی که دارد، به ۴ دسته تقسیم می‌شود:

۱- ام اس پیش‌رونده اولیه

ام اس پیش‌رونده اولیه که معمولا در حدود ۱۰٪ بیماران دیده می‌شود، به مرور زمان با رشد بیماری و بدون ایجاد حمله یا عود مشخص می‌شود. به طور میانگین شروع سن این بیماری نزدیک به ۴۰ سالگی است. ام اس پیش‌رونده اولیه حدودا ۱۰ سال نسبت به نوع عود کننده فروکش‌کننده دیرتر شروع می‌‎شود. به همین دلیل، نوع عودکننده فروکش‌کننده معمولا در افراد جوان بیش‌تر مشاهده می‌شود.

۲- ام اس پیش‌رونده ثانویه

ام اس پیش‌رونده ثانویه، نسبت به نوع عودکننده شیوع کمتری دارد. در صورتی که افراد مبتلا به بیماری ام اس در آغاز مبتلا به نوع عودکننده فروکش‌کننده بوده‌اند، به مرور زمان میزان عود بیماری، بیش‌تر شده باشد، به ام اس پیش‌رونده ثانویه مبتلا شده‌اند.

۳- ام اس عودکننده فروکش‌کننده

ام اس عودکننده فروکش کننده معمولا شایع‌ترین نوع بیماری در میان دسته‌بندی‌های دیگر بیماری ام اس است. ام اس عودکننده فروکش‌کننده، معمولا ۸۵٪ تا ۹۰٪ افراد مبتلا را شامل می‌شود. میانگین سنی افرادی که به این نوع ام اس مبتلا می‌شوند، ۳۰ سال است. ام اس عودکننده فروکش‌کننده، نسبت به سایر دسته‌های خوش‌خیم‌تر بوده و به داروها بهتر پاسخ می‌دهد.

۴- ام اس عود کننده پیش‌رونده

با وجود این‌که ام اس عودکننده پیش‌رونده، بدخیم‌ترین نوع ام اس است، شیوع آن بسیار اندک بوده و قابل توجه نیست. تنها در حدود ۵٪ از مبتلایان به ام اس، دچار این نوع از ام اس می‌شوند. ام اس عودکننده پیش‌رونده را که مدام سیر صعودی و نزولی دارد، ترکیبی از نوع عودکننده و پیش‌رونده اولیه می‌دانند.

عوامل هشداری برای مبتلایان ام اس

  • جنسیت

برطبق تحقیقات، زنان حدود ۲ برابر مردان به ام اس دچار می‌شوند.

  •  سن

این بیماری به طور میانگین در بین افراد ۲۰ تا ۵۰ سال رواج دارد.

  • نور خورشید

یکی از عوامل موثر بر کاهش احتمال ابتلا به بیماری ام اس، قرار گرفتن یا سکونت کردن در مناطقی است که فرد بتواند در معرض نور خورشید قرار بگیرد.

  • بیماری‌های خود ایمنی

برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های دیابت نوع۱، تیروئیدی یا بیماری‌های التهاب روده که جزء دسته‌ بیماری‌های خودایمنی خاص محسوب می‌شوند، خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهند.

برخی از داروهای رایج برای درمان بیماری ام اس

داروهای ام اس بسته به نوع بیماری تجویز می‌شوند. مبتلایان می‌توانند بدون جستجوی حضوری و داروخانه به داروخانه‌ها در شهر از طریق سامانه هوشمند داروباکس، داروی خود را بیابند. نحوه استفاده از سامانه داروباکس به این صورت است که بیمار، نام دارو یا عکس نسخه را به این سامانه ارسال می‌کند، سپس سامانه آن را به صورت آنلاین به تمام داروخانه‌های شهر ارسال خواهد کرد. پس از تایید از سوی اولین داروخانه، به بیمار اطلاع داده می‌شود که دارو و یا اقلام آرایشی بهداشتی مورد درخواست کاربر در کدام داروخانه موجود است؟ به بیان دیگر بیمار می‌تواند بدون جستجوی حضوری، داروی خود را از میان داروخانه‌های شهر بیابد. داروباکس اطلاع از موجود بودن اقلام دارویی در سطح شهر و کشور بوده و به شما کمک می کند داروهای مورد نظر خود را با صرف کمترین وقت بیابید.

  • اینترفرون بتا ۱a یا ۱b:

اینترفرون معمولا برای بیماران مبتلا به ام اس و به منظور کاهش سرعت پیشرفت علائم آن تجویز می‌شود.

  • تایسبری یا ناتالیزوماب:

داروی تایسبری معمولا برای بیمارانی تجویز می‌شود که امکان مصرف داروهای درمانی دیگر را ندارند یا داروهای دیگر بر روی آن‌ها تاثیری ندارند.

  • تتراهیدروکانابینول:

این دارو که به عصاره شاهدانه نیز شناخته می‌شود، معمولا برای دسته‌ای از بیماران مبتلا به ام اس تجویز می‌شود که دچار درد، گرفتگی عضلانی و بی‌خوابی هستند.

  • تریفلونومید یا آباگو:

قرص تریفلونومید معمولا یک بار در روز تجویز می‌شود. آباگو برای بزرگسالان و افرادی است که به بیماری ام اس از نوع عود کننده دچار شده‌اند.

  • میتوکسانترون:

میتروکسانترون معمولا برای مبتلایانی که سرعت بیماری آن‌ها پیش‌رونده است، تجویز می‌شود.

توان‌بخشی

علاوه بر درمان دارویی، توان‌بخشی یکی از عوامل موثر در بهبود بیمار مبتلا به ام اس است که باید همواره در برنامه‌های بیمار قرار بگیرد. برخی از این موارد عبارتند از:

  • توان‌بخشی پیشنهادی:

این نوع از توان‌بخشی به فرد مبتلا کمک می‌کند تا بتواند مهارت‌های شغلی و اجتماعی خود را بهبود ببخشد و از عهده انجام وظایف اجتماعی خود بربیاید.

  • درمان فیزیکی:

در این دوره درمانی به فرد آموزش‌هایی داده می‌شود تا بتواند از طریق تمرینات کششی روزانه، انعطاف‌پذیری، ورزش‌های آبی، ماساژتراپی، مگنت‌تراپی و… توانایی حرکتی و کارکردی خود را حفظ یا بازیابی کند.

  • درمان تکلم:

در این دوره متخصصین تلاش می‌کنند تا اختلالات زبانی و گفتاری فرد آسیب‌دیده را درمان کنند.

تهیه داروهای ام اس با سامانه آنلاین داروباکس

سامانه آنلاین داروباکس به منظور سهولت اطلاع از موجود بودن دارو به بیماران راه‌اندازی شد. بیماران می‌توانند نام دارو، عکس نسخه یا کد نسخه الکترونیکی خود را در این سامانه درج کنند. سامانه داروباکس با جستجو در داروخانه‌های شهر، نزدیک‌ترین داروخانه‌ای که داروی مورد نیاز بیمار را موجود داشته باشد به بیمار معرفی خواهد کرد. در حال حاضر سامانه آنلاین داروباکس، تنها سامانه معتبر در حوزه اطلاع از موجودی داروخانه در سراسر کشور است.