مهم‌ترین نکات مصرف قرص اورژانسی یا قرص لوونورژسترول

راه‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد. یکی از روش‌هایی که تقریبا به مدت ۳۰ سال قدمت دارد، قرص ضد بارداری خوراکی لوونورژسترول است. احتمالا تا حالا اسم قرص لوونورژسترول یا قرص اورژانسی را شنیده‌اید. قرصی که بسیاری از زوجین را از بارداری ناخواسته نجات داده است. نکته‌های زیادی در مورد قرص لوونورژسترول وجود دارد. اطلاع از این نکته ها باعث افزایش کارایی و موفقیت بیش‌تر این روش می‌شود.

به یاد داشته باشید که قرص لوونورژسترول فقط برای پیشگیری از بارداری اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد. و برای پیشگیری منظم و دائمی از بارداری، لازم است از محصولات دیگری استفاده کنید. مانند کاندوم، دستگاه داخل رحمی (IUD)، انواع قرص‌های جلوگیری از بارداری و سایر روش‌ها. در این خصوص حتما با دکتر زنان مشورت کنید.

مشاوره با متخصصان
زنان و زایمان
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

قرص اورژانسی چیست و چگونه مصرف می‌شود؟

قرص لوونورژسترول (لنوول) که از روش های پیشگیری از بارداری است،‌ در بسته‌هایی با بسته بندی فویل PVC / آلومینیوم موجود است. این قرص به رنگ سفید، گرد و صاف است. لوونورژسترول به دو شکل در بازار دارویی وجود دارد: تک قرص و دو قرص.

• رژیم تک دوز در واقع یک قرص ۱/۵ میلی گرمی است.
• در رژیم دو دوز، هر قرص حاوی ۰/۷۵ میلی گرم لوونورژسترل است.

نکته مهم: گفته می‌شود که در صورت استفاده از رژیم دو دوز، قرص اول را مصرف کرده و ۱۲ ساعت بعد قرص دوم را استفاده کنید. اما طبق تجربه‌ی پزشکان، بهتر است که هر دو قرص را باهم مصرف کنید.

لوونورژسترول بدون نسخه قابل خریداری از داروخانه‌ها می‌باشد.

نام های تجاری و رایج قرص اورژانسی یا قرص لوونورژسترول

• قرص بدون نسخه My Way
• قرص Plan B One–step
• قرص بدون نسخه پرونتزا (Preventeza)
• قرص بدون نسخه Take Action.

مکانیسم اثر قرص لوونورژسترول چگونه است؟

قرص لوونورژسترول تنها حاوی پروژستین است. در حالی که سایر قرص‌های پیشگیری از بارداری حاوی پروژستین و استروژن هستند. مکانیسم این قرص، تاخیر یا جلوگیری از تخمک گذاری (رها سازی تخمک) است. لوونورژسترل می‌تواند از لقاح تخمک و اسپرم جلوگیری کند، یا مانع از اتصال یک تخم بارور شده به رحم (لانه گزینی) شود.

تحقیقات نشان می‌دهند که قرص‌های ضد بارداری که تنها حاوی پروژستین هستند ممکن است عوارض جانبی کم‌تری داشته باشند و گزینه‌ی مطمئن‌تری برای برخی از افراد باشند.

مشاوره با پزشکان
مشاوره دارویی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

دیگر قرص های اورژانسی برای پیشگیری از بارداری ناخواسته چیست؟

تنها راه پیشگیری سریع و فوری از بادراری ناخواسته قرص لوونورژسترول نیست. اما قطعا یکی از بهترین و امن‌ترین روش‌ها، قرص اورژانسی لوونورژسترول است. از دیگر انواع قرص اورژانسی رایج در دنیا می‌توان به قرص یولی پیریستال (الا، الاوان: ellaOne) هم اشاره کرد. برای استفاده از قرص الاوان نیاز به نسخه‌ی پزشک دارید. قرص الا (الاوان) به صورت یک قرص تک دوز ۳۰ میلی گرمی، تا ۱۲۰ ساعت بعد از رابطه‌ی جنسی قابل استفاده است. تفاوت اصلی قرص ولی پیریستال (یولی پیریستال) با قرص لوونورژسترول در این است که قرص یولی پیریستال دارویی ضدهورمونی است که از هورمون‌هایی که برای تشکیل جنین لازم است، جلوگیری می‌کند.

IUD هم یکی دیگر از روش‌های جلوگیری اضطراری از بارداری محسوب می‌شود. برای این کار باید تا ۵ روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده آیودی مسی را در رحم کار گذاشت. البته خوبی این روش این است که IUD تا مدتی طولانی از بارداری پیشگیری می‌کند. اما برای استفاده از آیودی مسی حتما با دکتر زنان مشورت کنید.

قرص LD و قرص HD ( قرص‌های استروژن-پروژستینی) که از معروف‌ترین قرص‌های ضدباردرای هستند را هم می‌توان در موراد اورژانسی استفاده کرد. اما با این روش:

• قرص LD: بلافاصله بعد از سکس (در اولین فرصت) ۴ عدد مصرف شود و ۴ عدد قرص ال دی با فاصله ۱۲ ساعت ( یا در فاصله ۱۲ ساعت بعد از رابطه) مصرف شود.
• قرص HD: بلافاصله بعد از سکس (در اولین فرصت) ۲ عدد مصرف و ۲ عدد هم ۱۲ ساعت بعد مصرف شود.

نکات مهم در مورد نحوه مصرف قرص اورژانسی

قرص لوونورژسترول خوراکی، گزینه‌ی موثری برای پیشگیری اضطراری از بارداری در زنانی استفاده می‌شود که رابطه‌ی جنسی محافظت نشده داشته‌اند، یا روش جلوگیری از بارداری در آن‌ها با شکست مواجه شده است. اما این روش به اندازه‌ی سایر روش‌های پیشگیری از بارداری موثر نیست و برای استفاده‌ی روتین توصیه نمی‌شود.

نکات مهم در مورد مصرف قرص لوونورژسترول این موارد است:

• قبل از استفاده از لوونورژسترول، مطمئن شوید که باردار نیستید.
• استفاده از قرص اورژانسی، ممکن است دوره‌ی پریود شما را تا یک هفته به تاخیر بیندازد.
• اگر طی ۳ تا ۴ هفته از مصرف قرص اورژانسی پریود نشدید، لازم است آزمایش بارداری بدهید.
• اگر وقوع خونریزی قاعدگی بیش از یک هفته و حداکثر ۲ هفته پس از مصرف قرص اورژانسی طول بکشد، لازم است تست بارداری بدهید.
• اگر طی ۳ تا ۵ هفته پس از مصرف قرص دچار درد شکمی شدید، به پزشک مراجعه کنید. این موارد می‌تواند نشانگر سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی باشد.
• مصرف دوزهای اضافی قرص ضد بارداری اضطراری، میزان تاثیر قرص را افزایش نمی‌دهد.
• تصور می‌شود که لوونورژسترول پس از مصرف وارد شیر مادر می‌شود. لذا در مادران شیرده باید با احتیاط استفاده شود.
• اگر به قرص لوونورژسترل یا هر یک از ترکیبات موجود در آن حساسیت دارید، بهتر است از آن استفاده نکنید؛ یا قبل از استفاده از آن با پزشک خود مشورت کنید.
• طبق تحقیقات انجام شده، قرص لوونورژسترول ممکن است در زنان دارای اضافه وزن، به درستی عمل نکند.
• در مورد تاثیرات کلیوی و کبدی قرص لوونورژسترول تحقیقاتی انجام نشده است، به همین دلیل اطلاعاتی در دسترس نمی‌باشد.
• این محصول برای استفاده در سنین قبل از قاعدگی (قبل از ۱۷ سال) در نظر گرفته نشده است. و داده‌های دارویی برای این جمعیت در دسترس نیست.
• هیچ مدرکی مبنی بر افزایش خطر سرطان با مصرف کوتاه مدت پروژستین‌ها وجود ندارد.
• قرص لوونورژسترل باید در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه‌ی سانتیگراد (۵۹ تا ۸۶ درجه‌ی فارنهایت) و دور از گرما و رطوبت و به دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

مشاوره با پزشکان
مشاوره دارویی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

چه زمانی می‌توانید از قرص لوونورژسترول استفاده کنید؟

‌دستورالعمل‌های زیر، تنها در مورد زنان با سن بیش از ۱۷ سال صدق می‌کند. در صورتی که سن شما کم‌تر از ۱۷ سال است باید برای مشاوره از پزشک زنان کمک بگیرید.

• لوونورژسترول یک قرص خوراکی است. برای حداکثر کارایی، این قرص پیشگیری از بارداری اضطراری را باید در اسرع وقت و کم‌تر از ۷۲ ساعت (۳روز) پس از رابطه‌ جنسی محافظت نشده مصرف کنید.
• هرچه زمان مصرف قرص اورژانسی با رابطه‌ی جنسی محافظت نشده بیش‌تر باشد، احتمال تاثیر قرص کاهش می‌یابد.
• با مصرف قرص لوونورژسترول تا ۳ روز بعد از رابطه‌ی جنسی محافظت نشده، احتمال بارداری ۷۵ تا ۹۸ درصد کاهش می‌یابد.
• اگر در روزها و هفته‌ها بعد از مصرف قرص لوونورژسترول، رابطه‌ی جنسی محافظت نشده داشتید، در معرض خطر بارداری هستید. زیرا تاثیر قرص لوونورژسترول تنها تا ۳ روز باقی می‌ماند. پس حتماً از یک روش مکمل برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
• اگر ظرف ۲ ساعت پس از مصرف قرص لوونورژسترول استفراغ کردید، باید دوز دیگری مصرف کنید. این به این معنی است که قرص، زمان لازم برای ورود به سیستم گردش خون را نداشته است. و هورمون‌ها نمی‌توانند برای جلوگیری از بارداری اثر بگذارند.

چند بار می‌‌توانید از قرص لوونورژسترول استفاده کنید؟

• شما می‌توانید قرص‌های ضد بارداری اضطراری را در هر زمان از چرخه‌ی قاعدگی مصرف کنید.
• شما مجاز هستید فقط یک بار در طول چرخه‌ی قاعدگی خود از قرص اورژانسی استفاده کنید.
• شما مجاز هستید تنها ۲ تا ۳ بار در سال از قرص اورژانسی استفاده کنید.

قرص اورژانسی فقط برای پیشگیری از بارداری اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد و بدون نسخه نیز قابل خریداری از داروخانه‌ها می‌باشد.

آیا با قرص لوونورژسترول، عوارض جانبی برایتان ایجاد خواهد شد؟

برخی از خانم‌ها بعد از مصرف قرص اورژانسی، عوارض خفیف و موقتی را تجربه می‌کنند. عوارض جانبی قرص لوونورژسترول که معمولاً فقط چند روز ادامه می‌یابد ممکن است شامل این موارد باشد:

• حالت تهوع یا استفراغ.
• سرگیجه.
• خستگی.
• سردرد.
• حساس شدن پستان‌ها.
• قاعدگی نامنظم.
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا خونریزی شدید در قاعدگی.
• درد لگن.
• درد شکم.
• گرفتگی عضلات.
• و تغییرات خلق و خو.

عوارض جانبی نادر:

اگرچه ایجاد علائم واکنش آلرژیک نادر است اما ممکن است در برخی افراد ایجاد شود،‌ شامل:

• کهیر.
• خارش
• تنگی نفس
• ورم صورت، تورم لب، تورم زبان یا تورم گلو.

در صورت مصرف بیش از حد قرص لوونورژسترول و مشاهده‌ی عوارض جانبی شدید، به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.

مشاوره با متخصصان
زنان و زایمان
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

چه داروهایی با قرص لوونورژسترول، تداخلات دارویی دارند؟

تداخلات دارویی ممکن است نحوه‌ی عملکرد داروها را تغییر دهد. یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. داروها یا فرآورده‌های گیاهی که تجزیه‌ی پروژستین‌ها را افزایش می‌دهند، ممکن است غلظت پلاسمایی پروژستین‌ها و اثر قرص‌های حاوی پروژستین مثل لوونورژسترول را کاهش دهند. این اثر می‌تواند منجر به بارداری شود.

برخی از داروها یا محصولات گیاهی که ممکن است اثر قرص‌های پروژستین را کاهش دهند شامل این موارد هستند:

• داروهای ضد تشنج (باربیتورات‌ها، کاربامازپین، فلبامات، فنی توئین، توپیرامات).
• داروهایی که در درمان HIV استفاده می‌شوند.
• ریفامپین
• آمفتامین
• گریزوفولوین
• ایبوپروفن
• آموکسی سیلین
• آزیترومایسین
• کافئین
• سیتالوپرام
• لوراتادین
• دولوکستین
• داکسی سایکلین
• ونلافاکسین
• لاموتریژین
• استامینوفن
• فلوکستین
• دیازپام
• آلبوترول
• و ستیریزین.

آیا قرص لوونورژسترول باعث محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی می‌شود؟

به جز محافظت در برابر بارداری، محافظت دیگری نیز در رابطه‌ی جنسی وجود دارد که باید به آن توجه کنید. یعنی محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی (STD). شامل: اچ آی وی و ایدز (HIV / AIDS)، عفونت کلامیدیایی، تبخال دستگاه تناسلی، سوزاک، هپاتیت، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یا زگیل تناسلی، سفلیس و عفونت تریکوموناسی. برخی از این بیماری‌های مقاربتی می‌توانند بسیار جدی باشند. و منجر به نازایی، مشکلات دوران بارداری، بیماری‌های مزمن و حتی مرگ شوند. قرص لوونورژسترول هیچ گونه محافظتی در برابر عفونت‌های مقاربتی ایجاد نمی‌کند. 

مشاوره با پزشکان
مشاوره دارویی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

سوالات متدوال

بسیاری از سوالات شما در مورد عوارض مصرف این قرص و نحوه دقیق مصرف آن پاسخ داده شد. اما هنوز هم سوالات زیادی پابرجاست. در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم. در صورتی که باز هم سوال داشتید می‌توانید در سریع‌ترین حالت ممکن از مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.

منبع: webmd، medlineplus، medicinenet، drugs، gynemed،‌mayoclinic، princeton، medicalnewstoday